ارزش هراسی

وقتی  بیش از ظرفیتمان  (عزت نفس و ارزشی که برای خود قائل هستیم) احترام و توجه دریافت می کنیم، آژیرها در درونمان روشن می شوند و هشدار می دهند که یک چیزی جور در نمی آید.  در این مواقع عکس العمل های متفاوتی از ما بروز می کند. گاهی مقاومت نشان می دهیم و تعریف و تمجید و احترام هدیه شده به خودمان را انکار می کنیم. گاهی مطالب مطرح شده از طرف مقابل را به حساب زبان بازی، چاپلوسی، سیاست ورزی و اهداف پنهان او می گذاریم. گاهی نیز خشمگین از احساس بازیچه قرار گرفتن فریاد بر می آوریم و روبرو را صرف نظر از نیتش با خاک یکسان می کنیم فقط چون ظرفیت ارتفاع بالاتر را نداریم.

اینطور بنظر می رسد که عادت کرده ایم ظرفیت ارزش و احترامی که اطرافیان برایمان قائل هستند همینقدر باشد تا احساس خطر نکنیم. زمانی که بیش از دز همیشگی مورد توجه یا احترام قرار بگیریم، خشمگین می شویم و عمیقا می ترسیم.

شاید دلیل این مطلب آن باشد که تصویری که ما از خودمان داریم (Self-Image) با تصویری که دیگران از ما دارند متفاوت است و همین ناهمخوانی موجب می شود که اختلاف تصویرها را نتوانیم هضم کنیم و به نحوی درصدد بالانس کردن محتوی دو تصویر باهم برآییم.

پرواز تا اوج عزتمندی، ارزش و احترام را دوست داریم اما تنها برای پرواز تا ارتفاع معین و خاصی آمادگی داریم و اگر ما را از آن ارتفاع بالاتر ببرند احساس ناراحتی خواهیم کرد تا به محدوده امن خود بازگردیم.

شاید نسخه موجود برای این چنین زنگ خطرهایی که کم و بیش همه ما در لحظاتی آن را تجربه کرده ایم، بررسی باورهایمان نسبت به خودمان و اطرافیانمان باشد و به نوعی بتوانیم با اصلاح آنها افزایش عزت نفس و تصویری که از خودمان در ذهن داریم را بهبود ببخشیم.

این مطلب بی ارتباط نیست با آنچه در تحلیل رفتار متقابل(TA) به آن نمایشنامه یا پیشنویس زندگی گفته می شود.